اصفهان شهری که با افتخار لقب نصف جهان را یدک می کشد، در دل خود میدانی را جای داده که زیبایی اش، گویای شایستگی آن برای این لقب است. میدان نقش جهان اصفهان مانند بهشتی است که با قدم زدن در آن غرق لذت می شوید، در هر گوشه یک شاهکار برای رونمایی دارد؛ از مسجد شیخ لطف الله گرفته تا سردر بازار قیصریه، هر سلیقه ای را جذب خود می کند و به همین دلیل هر روزه از سراسر جهان گردشگران مشتاق را به سوی خود می خواند!
در این مقاله می خواهیم گشتی در میدان نقش جهان بزنیم و با دوران طلایی این شهر، دوران صفویه و معماری شگفت انگیز آن بیشتر آشنا شویم، نگاهی بیندازیم به مسجد شیخ لطف الله، مسجد امام، بازار قیصریه، عمارت عالی قاپو و دیگر جاهای دیدنی اصفهان در این میدان و در انتها مروری به تاریخچه غنی و خواندنی آن داشته باشیم.
میدان نقش جهان کجاست؟ ساعت کاری بخش های مختلف میدان نقش جهان اصفهان
میدان نقش جهان اصفهان در مرکز شهر اصفهان و نزدیک به خیابان سپه قرار گرفته و به میدان امام هم معروف است. البته برخی آن را میدان شاه هم می نامند، به این دلیل که توسط شاه عباس اول ساخته شده. ساعت کاری بخش های مختلف و بازارهای اطراف میدان نقش جهان اصفهان متغییر است و بهترین تایم مراجعه از ساعت 10 صبح تا 8 شب است.
| مسجد شیخ لطف الله | 9 – 12:30 | 14 – 18 |
| مسجد جامع عباسی (مسجد امام) | 9 – 17 |
| عمارت عالی قاپو | 9 – 20:30 |
| سردر بازار قیصریه | 10 – 22 |
| موزه هنری قیصریه | 13 – 22 |
| موزه عصارخانه شاهی | 9:30 – 16:50 |
برخی از فروشگاه های صنایع دستی تا 11 شب و برخی دیگر تا 8:30 شب فعال هستند و اگر قصد گردش در تمام فروشگاه ها و بازارچه ها را دارید، باید پیش از ساعت 8 شب خود را به نقش جهان برسانید.
اگر در روزهای تعطیل به بازارچه ها سر بزنید، ممکن است برخی از آن ها فعال نباشند و برخی دیگر سرویس دهی کامل نداشته باشند. در نتیجه بهتر است روزهای عادی و کاری به میدان نقش جهان سر بزنید تا امکان بازدید از تمام قسمت های آن را داشته باشید.
نحوه دسترسی به میدان نقش جهان اصفهان
برای رفتن به میدان نقش جهان اصفهان باید بدانید که با یک پیاده رو، رو به رو هستید و امکان طی کردن مسیر با خودرو را نخواهید داشت. می توانید تا نزدیکی میدان با خودرو بروید اما برای رسیدن به میدان باید خودرو را در پارکینگ های اطراف آن پارک کرده و با تاکسی های برقی یا پیاده به میدان مراجعه کنید.
پارکینگ های عمومی اطراف میدان نقش جهان
- پارکینگ آمادگاه
- پارکینگ حافظ
- پارکینگ عمومی میدان
- پارکینگ باهنر
- پارکینگ شبانه روزی فرشادی
- پارکینگ باغ گلدسته
- پارکینگ عالی قاپو
- پارکینگ خراسانی
- پارکینگ طالقانی
نحوه دسترسی به میدان با مترو
نزدیک ترین ایستگاه مترو به میدان نقش جهان، ایستگاه مترو امام حسین است و از هر کجا سوار مترو اصفهان می شوید باید خود را به ایستگاه امام حسین رسانده و بقیه مسیر را پیاده روی کنید.
نحوه دسترسی به میدان با اتوبوس
نزدیک ترین ایستگاه اتوبوس به میدان نقش جهان، ایستگاه هشت بهشت در خیابان باغ گلدسته است که با BRT خط 3 به آن می رسید. ایستگاه اتوبوس سپه در نزدیکی بانک سپه میدان نقش جهان قرار گرفته و با خط 79 (پایانه باغ قوشخانه – مفتح) می توانید به آن برسید.
معرفی میدان نقش جهان اصفهان
میدان نقش جهان که برخلاف سایر میدان هایی که تا به الان دیده اید، میدانی برای پیاده روی است و نه خودرو! در این میدان نیمکت هایی برای نشستن قرار داده اند و ویژگی منحصر به فرد آن نسبت به تمام میدان ها، ظاهر مستطیل شکل آن است که آن را پس از میدان تیان آنمن در پکن، به دومین میدان بزرگ جهان با ابعاد 560 متر طول و 160 متر عرض، تبدیل کرده. از نظر سن و برتری تاریخی، میدان نقش جهان از میدان کنکورد پاریس هم کهن تر است و ریشه های عمیق تری در دل تاریخ جهان دارد!
از تمام این ها که بگذریم، میدان نقش جهان جزو میراث فرهنگی و تاریخی ایران است که در یونسکو هم به ثبت رسیده و بخشی از میراث جهانی محسوب می شود. این میدان چندتا از مهم ترین جاذبه های گردشگری را در خود دارد که می توانید با یک برنامه ریزی صحیح، در اولین روز ورودتان به اصفهان، سری به زیباترین جاهای دیدنی اش بزنید و ساعتی را روی نیمکت های میدان بنشینید و غرق در زیبایی این میدان در شب شوید. راستی عکاسی فراموش نشود!
در ادامه به بررسی جاهای دیدنی میدان نقش جهان می پردازیم تا با این اثر ماندگار بهتر آشنا شوید. در میدان نقش جهان دو مسجد شیخ لطف الله و مسجد امام، کاخ عالی قاپو، سردر و بازار قیصریه، موزه بزرگ اسلامی قرار دارد.
مسجد شیخ لطف الله اصفهان ؛ مسجدی که مناره ندارد!
نقطه قوت و تشابه تمام مسجدهایی که دیده اید، مناره هایشان است اما مسجد شیخ لطف الله که مسجد اختصاصی خاندان صفوی بود، مناره ندارد تا مردم عادی به آن وارد نشوند. این مسجد که از معماری باشکوهی برخوردار است، شباهت هایی با مسجد امام (نام قدیم: مسجد شاه) دارد که در نگاه اول کاملا شبیه دیده می شوند اما تفاوت هایی دارند که با دقت بیشتر نمایان می شوند. مثلا طراحی مسجد شیخ لطف الله به گونه ای است که هنگام راه رفتن از یک راهرو پیچ در پیچ عبور کرده و صحن مسجد را طواف می کنید!
شبستانی با کاشی کاری های منحصر به فرد که بازی رنگ و نور را به نمایش گذاشته و نور مسجد، از نور طبیعی خورشید تامین می شود و شکست نور فضای مسجد را به طرز خیره کننده ای روشن می کند؛ بخش شگفت انگیز مسجد، طاووسی است که پرهای آن روی سقف گنبد نقش بسته و تنها زمانی می توانید آن را ببینید که نور به آن برسد؛ در بیشتر ساعات روز و البته شب، معمولا این طاووس دیده نمی شود.
این مسجد یکی از جالب ترین جاذبه های میدان نقش جهان است که رو به روی عمارت عالی قاپو ساخته شده و برای به هم نخوردن قرینه سازی میدان، برای مسجد صحنی طراحی نشده؛ به جای آن با چند پله وارد مسجد می شوید و برای قرارگیری مسجد در جهت قبله، از پیچ 45 و سپس 90 درجه ای عبور کرده و به مرکز مسجد می رسید. این طراحی خلاقانه، خللی در نمای بیرونی ایجاد نکرده و به طرز ماهرانه ای، مسجد را هم جهت با قبله قرار داده است.
مسجد امام اصفهان ؛ مسجد جامع شاه عباسی
مسجد جامع عباسی برای عبادت مردم طراحی شده و مناره های آن از دور دست هم خود را نشان می دهد. این مسجد هم از حیث زیبایی چیزی کم ندارد و شگفتی های معماری را در خود جای داده. اولین مشخصه که تمام مسجدهای دوران صفویه دارند، گنبدها با طراحی و نقش و نگارهای خاص است که در مسجد شیخ لطف الله و مسجد جامع عباسی دیده می شوند. مناره ها با ارتفاع 42 و 48 متری در داخل و سردر قرار گرفته اند و گنبد مسجد از پوسته دو لایه تشکیل شده که استقامت بالایی داشته باشد.
نکته ی قابل توجه درمورد معماری عجیب مسجد این است که در هر گوشه از مسجد اگر حرف بزنید، صدایتان در تمام نقاط مسجد به گوش می رسد؛ حتی اگر نجوا کنید و آرام صحبت کرده باشید، صدایتان به گوش سایر افراد حاضر در گوشه ی رو به رویی شما خواهد رسید!
کاشی کاری های این مسجد از هفت رنگ متنوع تشکیل شده و رنگ غالب آن آبی و لاجوردی است. نقوش به کار رفته در کاشی ها از گل، گیاهان، طرح های اسلیمی و طاووس که در تاریخ ایران به معنای ابدیت است، تشکیل شده اند. کتیبه ها در بخش های مختلف مسجد قرار دارند که سال ساخت و اتمام طراحی های مسجد را شرح می دهند و از معماران مسجد تمجیل به عمل آورده اند.
عمارت عالی قاپو اصفهان ؛ مقر شاهان صفویه
کاخ یا عمارت عالی قاپو از دیگر شاهکارهای دوران شاه عباس صفوی است که در ابتدای حکومت و پس از انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت ایران، ساخته شد. این عمارت مقر امور دولتی شاه بود و مردم اجازه بازدید از آن را نداشتند اما امروزه به راحتی می توانید از این عمارت دیدن نمایید.
بنای اصلی آن در 6 طبقه ساخته شده که از طریق پله های مارپیچی امکان بالا رفتن و رسیدن به ایوان ها فراهم می شود. می گویند راهی مخفی بین عمارت عالی قاپو و مسجد شیخ لطف الله وجود دارد که در گذشته بانوان سلطنتی برای رفتن به مسجد از آن استفاده می کردند.
تالار موسیقی در آخرین طبقه کاخ قرار گرفته و زیبایی نفس گیر آن زبانزد همه است؛ این اتاق کاملا برای سازها طراحی شده و نقش و نگار سازها را روی دیوار به شکل فرو رفتگی های گچی مشاهده می کنید که در انعکاس صدا در اتاق تاثیرگذار هستند. در ایوان کاخ یک آبنما قرار دارد و البته جذابترین بخش آن، نما و ویو میدان نقش جهان است که دید کاملی از آن را خواهید داشت.
سردر بازار قیصریه اصفهان
سردر بازار قیصریه که برای ورود به بازار قیصریه ساخته شده نیز در دوران شاه عباس صفوی به مجموعه نقش جهان اضافه شد و هنوز که هنوزه کاملا سالم سرجای خود مانده است. این سردر تزئینات زیبایی را روی خود دارد و از سه طبقه تشکیل شده بود که اکنون دارای 2 طبقه است.
طبقه سوم این سردر به نقاره خانه تعلق داشت که در دوره قاجاریه تخریب شد و دو طبقه دیگر حجره هایی برای فروش صنایع دستی هستند. این سردر 4 درب فرعی برای ورود به بازار قیصریه و بازار اصفهان دارد و یک حوض اصلی در میان آن قرار گرفته و به جذابیت آن افزوده است.
بازار قیصریه اصفهان
احتمالا با واژه قیصریه آشنا باشید؛ در زمان های قدیم بازارهایی که کالاهای لوکس برای اشرافیان می آوردند را بازار قیصریه می نامیدند؛ این بازارها هم از حیث معماری لوکس بودند و هم از نظر کالاهایی که به فروش می رساندند. بازار قیصریه اصفهان نیز برای خانواده شاه عباس کالاهای لوکس و مجللی آماده می کرد و اشراف زادگان حق استفاده از آن را داشتند.
بازار قیصریه از بخش های مختلفی تشکیل شده و خود جزو آثار ملی ایران به ثبت رسیده؛ بازدید از آن برای تهیه کالاهای عتیقه خالی از لطف نیست و دست خالی شما را به مقصد باز نمی گرداند! البته اگر از تهران با بلیط هواپیما تهران اصفهان سفر کرده و قصد دارید به صورت هوایی به خانه بازگردید، بهتر است به میزان بار مجاز هواپیما هم توجه کنید.
دروازه های چوگان اصفهان
بازی چوگان یکی از ورزش های قدیمی و شاهانه در تاریخ ایران است؛ برخی آن را به آذربایجان نسبت می دهند و برخی دیگر می گویند توسط شاهان صفوی برای اولین بار اجرا شده اند. به هر حال در بخشی از میدان نقش جهان آثاری از دروازه های به جا مانده از بازی چوگان را می بینید که در عصر شاه عباس اول به آن توجه خاصی نشان داده می شد.
این بازی که توسط سوارکاران با اسب های قدرتمند انجام می شد، در واقع نمادی از قدرت اسب بود و هر اسبی که می توانست به خوبی بازی کند، اسب جنگی به شمار می رفت. حتما می دانید که امروزه اسب ها در صورت برخورد با موانع از کنار آن می گذرند و مسیر خود را تغییر می دهند؛ در بازی چوگان اسب ها با قدرت از روی موانع حرکت می کردند و سوار خود را روی زمین نمی انداختند!
این بازی در عصر خود نماد مردانگی و قدرت بود و امروزه در بعضی قسمت های کشور همچنان انجام می شود؛ البته به پررنگی گذشته نیست اما امید است مجددا به لیست ورزش های ایران بازگردد.
زمین چوگان در میدان نقش جهان، بزرگ ترین زمین چوگان در دنیاست و بیشتر زمین های بازی، از این میدان الهام گرفته شده اند. هنوز هم به صورت نمادین بازی چوگان در میدان نقش جهان برگزار می شود و می توانید مانند شاه عباس صفوی، از ایوان عالی قاپو نظاره گر این بازی باشید.
توحیدخانه اصفهان
در دوران شاه عباس بخشی در پشت عمارت عالی قاپو قرار داشت که صوفیان در آن برای شاه دعا می کردند و خلیفه الخلفا در آن ساکن بود. بعدها از آن به عنوان عدالت خانه استفاده می شد و افرادی که اعتراض داشتند به آن جا پناه می بردند. از ویژگی های عدالت خانه این بود که کسی اجازه نداشت با سلاح به آن جا وارد شود و آسیبی به افراد وارد کند.
البته بعد ها در دوران قاجاریه، عدالت خانه دیگر کاربرد قبل خود را نداشت و مکانی مقدس محسوب نمی شد و در دوران پهلوی به اوج افول خود رسید و از گنبد آن به عنوان زندان استفاده می کردند!! علاوه بر آن، بخشی از عدالت خانه را به ساخت ساختمان شهربانی اختصاص دادند و بنا به طور کلی تغییر کاربری داد.
تفریحات میدان نقش جهان اصفهان
در میدان نقش جهان تفریحات متعددی وجود دارد که می تواند شما را سرگرم کند. بهترین تفریحی که احتمالا به ذهنتان می رسد بازدید از جاهای دیدنی آن است که در ابتدای مقاله مطالعه کردید؛ اما سرگرمی ها به این جا ختم نمی شود.
بازار گردی
در میدان نقش جهان 200 حجره وجود دارد که در دو طبقه قرار گرفته و به بازار اصفهان راه دارند. بازار گردی و خرید سوغات اصفهان، مهم ترین بخش سفر محسوب می شوند.
درشکه سواری
درشکه سواری از دیگر تفریحات میدان نقش جهان اصفهان است که با هر سنی باشید می توانید از آن لذت ببرید و میدان را با استفاده از درشکه بچرخید و بازدید کنید.
تماشای مراسم های محلی
تماشای مراسم های محلی که در میدان نقش جهان برگزار می شود هم می تواند بخشی از سفرتان را تشکیل دهد. مراسم هایی مثل نمایش بازی چوگان که در دروازه های چوگان میدان انجام می شوند و مراسم هایی که برای عید نوروز برگزار می شوند.
کافه گردی
کافه گردی هم می تواند عصر دل انگیزی برایتان بسازد. کافه های سنتی که در این بخش از شهر اصفهان می بینید، بخشی از تفریحات میدان نقش جهان اند که باب میل جوان های امروزی طراحی شده اند.
رستوران گردی
رستوران گردی و میل کردن یک وعده غذایی پس از بازدید از کاخ و مسجدهای میدان، خستگی را از تنتان می شوید و البته، طعم خوش غذاهای سنتی اصفهان را به تجربه هایتان اضافه می کند. خلاصه سفر است و شکم گردی هایش!
رستوران های اطراف میدان نقش جهان شامل موارد زیر می شوند:
| نام رستوران | آدرس رستوران | ساعت کاری رستوران | فاصله تا میدان نقش جهان |
| رستوران نقش جهان | میدان نقش جهان اصفهان – نزدیک به مسجد شیخ لطف الله (لوکیشن) | 12 – 15:45 | 19:30 – 22:45 | 240 متر – 3 دقیقه |
| کافه رستوران همدم السلطنه | اصفهان – میدان نقش جهان – انتهای خيابان حافظ – كوچه شماره 3 (لوکیشن) | 12 – 15:30 | 17 – 23 | 500 متر – 7 دقیقه |
| رستوران باستانی | اصفهان – میدان نقش جهان – جنب مسجد امام – پلاک 15 (لوکیشن) | 11 – 22 | 260 متر – 4 دقیقه |
| رستوران سنتی عتیق | اصفهان – خیابان حافظ – نرسیده به میدان نقش جهان (لوکیشن) | 11 – 23 | 350 متر – 5 دقیقه پیاده روی |
| کافه رستوران سنتی سوگلی | اصفهان – خیابان حکیم – رو به روی بانک شهر (لوکیشن) | 12 – 00:00 | 600 متر – 8 دقیقه پیاده روی |
| کافه رستوران عمارت کیوان | اصفهان – دروازه دولت – کوچه رشتی ها ۱۱ (لوکیشن) | 8 – 23:30 | 1200 متر – 16 دقیقه پیاده روی |
عکاسی
عکاسی از بخش های مختلف میدان نقش جهان می تواند صفحات فضای مجازی شما را سنتی و شاهانه تر کند! مخصوصا اگر زمانی به مسجد شیخ لطف الله مراجعه کنید که پرهای طاووس خوشبختی و جاودانگی در عکس هایتان ثبت شود! البته حوض میان میدان با آبنما و فواره های زیبایش هم می تواند به تنهایی پوستری تماشایی برایتان خلق کند.
هتل های اطراف میدان نقش جهان اصفهان
اغلب مسافرانی که به اصفهان سفر می کنند، ترجیح می دهند در بهترین هتل های اصفهان که در نزدیکی میدان نقش جهان قرار دارد، اقامت داشته باشند تا با کمترین هزینه برای رسیدن به میدان نقش جهان و خرید از بازار اصفهان، سفر خوشی را تجربه نمایند.
در ادامه لیستی از هتل های اصفهان را آماده کرده ایم تا راحت تر هزینه سفر به اصفهان را مدیریت کرده و اقامتی لوکس یا مقرون به صرفه را بسته به میزان بودجه ی خود، تجربه نمایید.
هرچه از مرکزیت اصفهان دورتر شویم، هزینه اقامت به همان میزان کاهش پیدا می کند؛ در ادامه چند هتل دورتر از میدان نقش جهان را آماده کرده ایم.
تاریخچه میدان نقش جهان اصفهان
قبل از انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت در همین محل باغی به نام نقش جهان وجود داشت و در این باغ عمارت هایی از پادشاهان قبلی هنوز وجود داشت؛ شاه عباس دستور داد تا در محل عمارت اق قویونلوها، عمارت عالی قاپو ساخته شود و در اطراف عمارت فضایی خالی برای میدان ایجاد شد.
در سال 1011 قمری برنامه ساخت میدان نقش جهان آغاز شد که طراحی آن با مشاوره شیخ بهایی و توسط دو معماری اصفهانی تبار به نام های استاد محمدرضا اصفهانی و استاد علی اکبر اصفهانی انجام شد و تا سال 1025 هجری قمری طول کشید. البته ظرافت های ساختاری و کاشی کاری ها و تزئینات بناهای اطراف میدان، تا زمان حکومت دومین جانشین شاه عباس هم ادامه داشت!
طرح این میدان از میدان کهنه یا عتیق گرفته شده و مشابه آن را در یزد، میدان امیرچخماق و در قزوین در میدان صاحب می بینیم. البته در سال های اولیه ساخت، تنها حجره های اطراف میدان و زمین چوگان وجود داشت و در میان میدان که فضایی خالی وجود داشت، مردم به صورت دست فروشی در چادرهای مختلف، کالا داد و ستد می کردند.
این میدان در طول تاریخ محل برگزاری نمازهای جماعت، تجمعات سیاسی و مراسم های مختلف شادمانی برای مردم بوده و تنها یک میدان نیست، بلکه از نظر سیاسی جایگاه ویژه ای بین افراد دارد. تا پیش از مرگ شاه عباس، محل بازی چوگان بود و بعد از او هم مراسم های مختلف برای اعیاد رسمی و جشن های ایرانی در آن جا برگزار می شد.
در زمان قاجاریه و حکومت آخرین پادشاه صفوی، به خاطر کم توجهی های او به میدان، کم کم جوی و نهرهای اطراف آن خشک شد و نقش جهان زیبایی خودش را از دست داد؛ بخش هایی از میدان تخریب شد و نقاره خانه به طور کامل از بین رفت. در زمان پهلوی مرمت هایی صورت گرفت و نقش جهان از نظر گردشگری در نقطه توجه ها قرار گرفت.
سایت بسیار خوب و کاربردی‌ای دارید، به‌ویژه در بخش تعیین دقیق موقعیت مکانی که بسیار مفید و حرفه‌ای انجام شده است.
از زحمات شما صمیمانه سپاسگزارم.
سلام وقت بخیر؛ خوشحالم سایت و مطالب براتون مفید واقع شده و ممنون از این که دیدگاهتون رو با ما به اشتراک گذاشتید.
ممنونم از خانم همتا توکلیان که دقیق و واضح راجع به دیدنی های اصفهان نظر دادن
ما در سفرمون خیلی استفاده کردیم
موفق باشین خانم همتا
سلام وقت بخیر ؛ خوشحالم مطالب براتون مفید واقع شدن و ممنون از این که دیدگاهتون رو با ما به اشتراک گذاشتید. امیدوارم سفر خوبی داشته باشید.
سایت‌تون کاربرپسنده.
اطلاعات بسیار خوبی درباره نقش جهان پیدا کردم.
ممنون بابت محتوای باکیفیت و دقیق.
سلام وقت بخیر ؛ ممنون از شما بابت نظرتون و خوشحالم مطالب براتون مفید واقع شدن.