تبریز شهر اولین هاست. در تاریخ ایران بیشتر اتفاقات در شهر تبریز برای اولین بار رخ داده و مردمانش به این موضوع افتخار میکنند. عمارت شهرداری تبریز یا بهتر بگویم کاخ شهرداری، اولین ساختمانی است که در ایران برای انجمن شهر و شهرداری ساخته شد. این بنا اولین بار در تبریز به عنوان بلدیه (شهرداری به سبک اروپایی و از روی نظم و قانون) بازگشایی شد. عمارت شهرداری یکی از بناهای تاریخی شهر تبریز است که در مقاله جاهای دیدنی تبریز به آن پرداختیم و در این مقاله به طور کامل به بررسی تاریخچه و بخش های مختلف آن خواهیم پرداخت.
عمارت شهرداری تبریز کجاست؟ (آدرس دقیق و ساعت بازدید)
عمارت شهرداری تبریز در مرکز این شهر بنا شده و به میدان ساعت نیز معروف است. این عمارت از ساعت 7:30 صبح تا 17:30 عصر پذیرای بازدیدکنندگان است.
آدرس عمارت شهرداری : تبریز، خیابان امام، میدان ساعت
تاریخچه عمارت شهرداری تبریز
اگر نگاهی به تاریخچه ی عمارت شهرداری بیندازیم میبینیم که در سال 1310 به دستور رضا شاه برج ساعت و میدانی در مرکز شهر ساخته شد و سپس در سال 1314 ساخت عمارت شهرداری زیر نظر مهندسان و معماران آلمانی و یک معمار ارمنی به نام آودیس اوهانجانیان و یک معمار ایرانی به نام حاج محمد آغاز و در سال 1320 با هزینه ای معادل 2.500.000 ریال به پایان رسید. در واقع کاخ شهرداری در زمان صدارت شهردار وقت یعنی حاج ارفع الملک جلیلی ساخته شد و اولین ساختمانی بود که در تبریز از همان سال تاسیس به آن بلدیه (ساختمانی که در آن امورشهرداری بر اساس قوانین شهری انجام میشود) گفتند.
محلی که برای ساخت عمارت در نظر گرفته بودند، گورستانی مخروبه بود که به کوی نوبر (که اکنون به آن مقصودیه میگویند) تعلق داشت. پس از گذشت سال ها کاخ شهرداری هنوز شهرت و زیبایی خود را حفظ کرده و در بین مردم شهر به ساختمان ساعت (ساعت قاباغی) مشهور است.
رویداد های تاریخی عمارت شهرداری
از آنجا که عمارت شهرداری در مرکزیت شهر قرار دارد و بنای تاریخی مهمی در تبریز است، همواره مهم ترین اتفاقات و وقایع تاریخی را شاهد بوده. مراسم های بسیاری را دل خود جای داده و حتی با گذشت بیش از هشتاد سال از ساخت آن، هنوز هم جلسات دیپلمات و رسمی شهرداری در این کاخ برگزار میشود. از جمله اتفاقاتی که در عمارت شهرداری و نزدیک به آن رخ داده میتوان به تجمعات مردم در اعتراضات و یا جشن ها، اعلام خودمختاری آذربایجان که در سال 1325 اتفاق افتاد تجمعات مردم در این عمارت بود و پس از آن در سال 1326 که آذربایجان مجدد به ایران پیوست و همچنین انقلاب اسلامی در سال 1357 اشاره کرد.
افرادی که از عمارت شهرداری استفاده میکردند در دهه 1980 تصمیم گرفتند آسانسور برای رفت و آمد راحت تر بین طبقات در عمارت تعبیه کنند که این اتفاق باعث آسیب دیدن یکی از پاسیو های عمارت شد و نهایتا با مرمت مجدد عمارت را حفظ کردند.
معماری عمارت شهرداری تبریز
وقتی به ساختمان نگاه میکنید یاد فیلم های قدیمی اروپایی می افتید. عمارتی بزرگ و شاهانه که قدرت صاحبش را به نمایش گذاشته. درواقع سبک معماری اروپایی خانه باعث ایجاد این احساس در شما میشود. نمای سنگی ظریف کاری شده مخصوصا در پنجره ها و رخ بام که از سنگ تراش خورده ی اسپراخان است، تمام سنگ بودن نمای بیرونی و ساعتی که روی برج بلند عمارت قرار گرفته، همگی نمایی خاص را به عمارت بخشیده اند. استفاده از کلاهک های آهنی روی دیوارها چه از نظر طولی و چه عرضی، نشان از مهارت مهندسانش در ساخت دارد که توجه کافی به آب و هوای شهر تبریز داشته اند.
بخش شمالی و شرقی ساختمان کاملا از سنگ ساخته شده و بخش های غربی و جنوبی که به سمت خیابان اصلی نیستند ترکیب سنگ و آجر است و همین تنوع در ساخت عمارت آن را از بقیه متفاوت میکند. ویژگی دیگر عمارت این است که وقتی به تصاویر ماهواره ای آن نگاه میکنیم ساختمان گویی عقابی است که دارد پرواز میکند. این عقاب نماد قدرت تبریز در زمان های قدیم بوده و البته، بیشتر خانه های آلمانی پیش از جنگ جهانی دوم از این سبک معماری پیروی میکردند.
این عمارت در مساحت 9600 متر مربع و 6500 متر مربع زیربنا به شکل U ساخته شده و با توجه به بزرگ بودن عمارت، چندین ورودی برای آن در نظر گرفته اند. یک ورودی تشریفاتی که در سمت شمال آن و رو به خیابان اصلی است و چند ورودی معمولی که از بخش های دیگر به عمارت راه دارد. گویی ورودی تشریفاتی مخصوص شهردار و مقامات عالی رتبه و دیگر ورودی ها را برای کارکنان معمولی طراحی کرده بودند.
بخش های مختلف عمارت شهرداری تبریز
کاخ شهرداری یا عمارت واقع در میدان ساعت، در سه طبقه ساخته شده و بخش های مختلفی دارد. در ابتدا حیاط وسیع عمارت که حوضی در میان آن است توجهتان را جلب خواهد کرد. در زیرزمین عمارت شهرداری، تالارهای متعددی وجود دارند و طبقه اول و دوم بخش های اداری عمارت هستند. پیشنهاد میکنیم پس از تهیه ی بلیط ورودی از زیرزمین عمارت، از تالارهای آنجا دیدن کرده و به ترتیب به طبقات دیگر مراجعه کنید.در حیاط عمارت حوض آبی رنگی قرار دارد که برای استراحت بازدیدکنندگان صندلی هایی را کنار حوض قرار داده اند و حال و هوای خاصی دارد.
برج ساعت عمارت شهرداری
برج ساعت عمارت شهرداری تبریز، بخش منحصر به فرد آن است که تنها مشابه آن، میدان ساعت لندن است. این برج به ارتفاع 30.4 متری ساخته شده و ساعت آن 4 صفحه دارد که از تمام جهت های کاخ قابل دیدن باشد. طی هشتاد سال اخیر به طور مرتب هر پانزده دقیقه یک بار، ساعت شهر گذر زمان را به گوش مردم میرساند. موتور این ساعت هر 24 ساعت شارژ شده و برای کار کردن در 24 ساعت بعدی آماده میشود.
موزه شهرداری تبریز : طبقات اول و دوم عمارت
پیش از آن که عمارت شهرداری تغییر کاربری بدهد و تبدیل به موزه شود، همچنان به عنوان ساختمان شهرداری از آن استفاده میشد و در تمام طبقات بخش های اداری وجود داشت؛ اما بعد از بزرگتر شدن شهر تبریز و تبدیل شدنش به منطقه های شهرداری مختلف ساختمان شهرداری به منطقه ی دیگری منتقل شد و در سال 1386 به مناسبت گذشت یک قرن از تاسیس انجمن شهرداری و بلدیه در این شهر، عمارت را به موزه شهرداری تغییر کاربری دادند.البته تمام طبقات موزه نیست.
اکنون تنها بخش هایی از عمارت شهرداری کاربری اداری دارد و انجمن شورای اسلامی شهر جلسات مهم خود را در سالن آمفی تئاتر آن برگزار میکند. هنگامی که به بازدید از موزه بروید، امکان ورود به سالن آمفی تئاتر را نخواهید داشت اما دیگر بخش ها در دسترس عموم قرار دارد. این موزه تنها موزه ی شهرداری در ایران و دومین موزه شهرداری در سطح جهان پس از کشور چین محسوب میشود.
موزه اصلی زیرزمین عمارت است اما چند تالار موزه در طبقه اول و دوم وجود دارد که شامل تالارهای زیر میشوند :
- تالار دفاع مقدس : در این تالار وصیت نامه ها و پلاک و وسایل باقی مانده از شهدای شهر تبریز به نمایش گذاشته شده اند.
- تالار خط و خوش نویسی : در این تالار آثار خطاطی و خوشنویسی هنرمندان تبریزی به نمایش گذاشته شده.
- تالار اسناد : در این تالار اسنادی تاریخی مثل نامه ها، آپارات ها، اموال شهرداری در زمان گذشته و وسایل مردم و گاوصندوقی از یکی از شهردارهای تبریز به نمایش گذاشته شده اند.
- در سایر تالار های این موزه میتوانید هدیه هایی که در زمان های قدیم به شهردارهای شهر تبریز توسط افراد خارجی داده شده را ببنیند. همچنین وسایلی نظیر جام های قهرمانی، چینی آلات و دیگر اشیای ارزشمند تاریخی در این موزه وجود دارند.
- در محوطه ی عمارت شهرداری ماشین های قدیمی و دیدنی به یادگار گذاشته شده که دیدنشان خالی از لطف نیست.
موزه شهرداری تبریز : زیر زمین عمارت شهرداری
در زیرزمین عمارت شهرداری پس از تغییر کاربری عمارت به موزه، با صرف بیش از 110 میلیون تومان تالارهای مختلفی تشکیل دادند و در هر تالار آثار تاریخی تبریز را برای بازدیدکنندگان قرار دادند. تالارهایی که در زیرزمین عمارت شهرداری وجود دارد شامل تالار دوربین عکاسی، تالار فرش، تالار کفش، تالار آتش نشانی، تالار شهدا و سایر تالارهای دیگر مثل قفل، فانوس و خط میشود.
تالار دوربین عمارت شهرداری
در این تالار دوربین های عکاسی از 150 سال پیش تاکنون به نمایش گذاشته شده اند و کسانی که علاقه به این حوزه دارند و یا آن هایی که علاقمند به دیدن سیر تکامل و پیشرفت حوزه های مختلف هستند از دیدن این تالار لذت خواهند برد. دوربین هایی که در این تالار قرار دارند توسط محمدعلی جدیدالاسلام به موزه اهدا شده اند که خود ایشان استاد دانشگاه هستند و دوربین های دیگری هم دارند.
تالار فرش عمارت شهرداری
فرش دستبافت ایرانی تحفه ای است که هر جای دنیا خریدار دارد و در میان همه ی فرش های دستباف، فرش تبریز چیز دیگری ست. در این تالار فرش هایی وجود دارد که بیش از 110 سال عمر دارند و نشانگر هنر ایرانی هستند. همچنین 12 تا از فرش های این مجموعه در زمانی که عمارت شهرداری در حال ساخت بود به دستور حاج ارفع الملک جلیلی در کارگاهی در همین عمارت بافته شده اند. توده ی ترنج های بزرگ روی فرش ها نماد فرش دستباف تبریز است که روی فرش های این تالار دیده میشود.
بزرگترین فرشی که در این موزه نگهداری میشود حدودا 111 متر مربع است که طویل ترین فرش دستباف ایرانی است که با رنگ گیاهی و در سال 1320 بافته شده.
تالار کفش عمارت شهرداری
در این تالار نمونه هایی از کفش هایی که مردمان در گذشته استفاده میکردند به نمایش گذاشته شده. کفش های چرمی که از چرم طبیعی و معروف تبریز ساخته شده اند و کفش های غیر چرمی. از زمان های قدیم تا به الان کفش چرم تبریز در میان مردم دنیا از ارزش خاصی برخوردار بود و به برخی از کشورها صادر میشد.
تالار آتش نشانی عمارت شهرداری
حتما شما هم درمورد تاریخچه شهر تبریز اطلاعاتی دارید و این را میدانید که اولین وسایل آتش نشانی که برای حریق و خاموش کردن آتش لازم بود در شهر تبریز استفاده شد. پس تبریز در این زمینه هم جزو نخستین هاست. دیدن موزه ی آتش نشانی جور دیگری زیباست چرا که اولین وسایلی که نیاکان ما در دهه ها و صده های پیشین استفاده میکردند را به نمایش گذاشته اند.
تالار صدا عمارت شهرداری
مجموعه ای از سازهای اصیل و فراموش شده ایرانی را در این مجموعه قرار داده اند. دیدن این موزه برای کسانی که سر رشته ای در موسیقی دارند جذاب تر است زیرا با سیر تکامل و همچنین قدیمی ترین سازهای ایرانی و دنیا آشنا میشوند و دید بازتری نسبت به موسیقی پیدا میکنند.
علاوه بر سازها، در این تالار میتوانید انواع چیزهایی که صدا ایجاد میکردند نظیر کوبه ی در خانه های زمان صفویان و قاجاریان، زنگ های آهنی، سازهای آئینی، رادیوهای قدیمی، تلفن و زنگ مدرسه را ببینید.
مسیرهای دسترسی به عمارت شهرداری تبریز
از آن جا که عمارت شهرداری در مرکز شهر قرار گرفته مسیرهای دسترسی زیادی برایش وجود دارد. ما نزدیک ترین مسیرها را برایتان لیست کرده ایم.
| ایستگاه اتوبوس | آدرس ایستگاه اتوبوس | فاصله تا عمارت شهرداری تبریز |
| ایستگاه BRT میدان ساعت | ابتدای خیابان تربیت | 200 متر – 3 دقیقه پیاده روی |
| ایستگاه BRT شریعتی | خیابان امام خمینی جنب سینما قدس | 650 متر – 9 دقیقه پیاده روی |
| ایستگاه BRT مسجد کبود | خیابان امام خمینی جنب مسجد کبود | 400 متر – 6 دقیقه پیاده روی |
| ایستگاه BRT شهید بهشتی | خیابان امام خمینی جنب مجتمع عتیق | 700 متر – 10 دقیقه پیاده روی |
| ایستگاه اتوبوس خاقانی | خیابان خاقانی | 280 متر – 4 دقیقه پیاده روی |
| ایستگاه اتوبوس مصلی | خیابان طالقانی | 650 متر – 9 دقیقه پیاده روی |
| ایستگاه اتوبوس پاستور | خیابان شریعتی | 950 متر – 13 دقیقه پیاده روی |
سه ایستگاه مترو در نزدیکی عمارت شهرداری وجود دارد :
- متروی میدان ساعت با 400 متر فاصله از عمارت شهرداری
- متروی شهید بهشتی با 800 متر فاصله از عمارت شهرداری
- متروی شهید مصدق با 900 متر فاصله از عمارت شهرداری
همچنین اگر با وسیله نقلیه ی شخصی به تبریز سفر کرده اید و قصد بازدید از عمارت شهرداری را دارید پارکینگ های فراوانی از جمله پارکینگ عمومی کوثر ، پارکینگ عمومی آرمین و پارکینگ پارس در نزدیکی عمارت شهرداری قرار گرفته اند.
جاهای دیدنی نزدیک به عمارت شهرداری تبریز
عمارت شهرداری تبریز در مرکز شهر قرار دارد و از این رو میتوانید به جاهای تاریخی زیادی در آن نزدیکی سر بزنید و بهتر با تاریخ این شهر آشنا شوید. ما لیستی از جاهای دیدنی نزدیک به عمارت شهرداری را برایتان آماده کرده ایم تا در صورت تمایل آن ها را به لیست سفر خود اضافه کنید.
| نام جاذبه | توضیحی کوتاه درمورد جاذبه | فاصله تا عمارت شهرداری تبریز |
| موزه آذربایجان | یکی از موزه های دیدنی تبریز که زندگی گذشتگان را به نمایش میگذارد | 390 متر – 5 دقیقه پیاده روی |
| خانه حریری | خانه ای تاریخی با نقاشی های دیواری که متعلق به دوران قاجار و برای یک خانواده ثروتمند بوده است | 493متر – 6 دقیقه پیاده روی |
| مسجد کبود | مسجدی تاریخی با کاشی کاری های لاجوردی خیره کننده | 483 متر – 6 دقیقه پیاده روی |
| خانه استاد شهریار | موزه ای شاعرانه که بیست سال پایانی زندگی استاد شهریار در آن گذشته | 689 متر – 9 دقیقه پیاده روی |
| ارگ علیشاه | بنای تاریخی 700 ساله که از دوران ایلخانی باقی مانده است. | 764 متر – 10 دقیقه پیاده روی |
هتل های نزدیک به عمارت شهرداری تبریز
وقتی به تبریز سفر میکنید بهتر است هتل هایی را برای اقامت انتخاب کنید که به راحتی به جاهای دیدنی تبریز و جاهای تفریحی اش دسترسی داشته باشید. ما برای شما لیستی از نزدیک ترین هتل ها به موزه عمارت شهرداری تهیه کرده ایم تا انتخاب بهتری داشته باشید.
- هتل فرید تبریز با 1 کیلومتر فاصله و 3 دقیقه رانندگی
- هتل اهراب تبریز با 2 کیلومتر فاصله و 7 دقیقه رانندگی
- هتل سینا تبریز با 2.1 کیلومتر فاصله و 8 دقیقه رانندگی
رستوران و کافی شاپ های نزدیک به عمارت شهرداری تبریز
مهم ترین نیاز یک گردشگر این است که بعد از دیدن جاهای دیدنی و تفریحی اندکی به استراحت و رفع گرسنگی بپردازد و بدون مشکل به راحتی رستوران های اطراف جای دیدنی را پیدا کند. ما برای شما لیستی از رستوران و کافی شاپ های باکیفیت در نزدیکی عمارت شهرداری را آماده کرده ایم.
- صبحانه سرای محمد با 650 متر فاصله از عمارت شهرداری
- رستوران مظفری با 800 متر فاصله از عمارت شهرداری
- کافه ریکو با 850 متر فاصله از عمارت شهرداری
- کافه نیمکت با 900 متر فاصله از عمارت شهرداری
- غذاخوری حام با 1 کیلومتر فاصله از عمارت شهرداری
