خانه استاد شهریار: زنده ترین موزه ای که دیده اید!

نام شهریار را هرکسی حداقل یک بار شنیده، چه در کتاب های ادبیات فارسی دوران دبیرستان، چه سریال شهریار که مدتی از تلویزیون پخش میشد و زندگی پر فراز و نشیب شاعر عاشق پیشه را به نمایش گذاشته بود. امروز میخواهیم به شهر تبریز و خانه استاد شهریار سفر کنیم و کمی بیشتر با او آشنا شویم. شاعری که اگر پاسخ رد از معشوقش نمیگرفت، سرنوشتش به گونه ای دیگر رقم میخورد و شعرهای پرسوز عاشقانه را برای التیام روح عاشقان نمی سرود؛ در واقع شاید پزشکی بود که جان انسان ها را التیام میبخشید و نه روحشان را!

خانه استاد شهریار کجاست؟ (آدرس دقیق موزه شهریار به همراه شماره تماس)

اگر شما هم مشتاق دیدن این خانه قدیمی و شاعرانه شده اید راهی تبریز شوید و از نزدیک حال و هوای شاعرانه اش را تجربه کیند.

آدرس خانه استاد شهریار: تبریز، خیابان ارتش، محله مقصودیه، خانه استاد شهریار پلاک 21

شماره تماس خانه استاد شهریار: 04135558847

 تاریخچه خانه استاد شهریار

شهریار شاعری دلباخته که خودش میگوید با عشق زاده شده و با غم عشق میمیرد، آن عشقی که در شعرهایش میخوانید را میتوانید در جای جای خانه اش احساس کنید. درواقع هرچه بیشتر این شاعر را بشناسید ارتباط بهتری با خانه میگیرید، گویی شهریار هنوز زنده و در خانه کنار شماست. خانه ای که هنوز مثل روز اولش دست نخورده مانده. واردش که میشوی حس میکنی شهریار به انتظارت نشسته و با چایی خوش رنگ و تازه دم به استقبالت می آید. شاید خانه شهریار تنها موزه ای است که وقتی واردش میشوی حس میکنی به خانه پدربزرگت رفته ای. همانقدر صمیمی و همانقدر دلنشین.

این خانه سومین خانه ای بود که استاد شهریار در آن زندگی کرد و آن را خرید و قدمت آن به دوره دوم پهلوی میرسد. در واقع 20 سال انتهایی عمرش را در این محل گذراند و شعرهای زیادی از جمله ” حالا چرا ” را در این جا نوشت.پس از درگذشت شهریار در سال 1367، سازمان میراث فرهنگی خانه را خرید و تبدیل به موزه کرد.

معماری خانه استاد شهریار

خانه استاد شهریار بیش از این که جنبه ی معماری اش پررنگ باشد، حال و هوای صمیمی و شاعرانه اش به چشم می آید.رنگ های کرمی، قهوای و قرمز در جای جای خانه به چشم میخورد و حس گرما و صمیمیت را به بازدید کنندگان منتقل میکند. خانه ای به مساحت 250 متر مربع که از دو طبقه که یک طبقه خانه و یک زیرزمین ساخته شده و حیاط سرسبز، حوض وسط حیاط  و تندیسی از شهریار توجه همه را به خود جلب میکند.

معماری طبقه اول

طبقه اول خانه که استاد شهریار در آن زندگی میکرد شامل دو اتاق و یک آشپزخانه و پذیرایی است. در آشپزخانه ظرف ها و یخچال قرار گرفته و بازدید برای عموم آزاد است. در پذیرایی مبل ها و دکورهای قدیمی و زیبایی را خواهید دید. تلویزیون کوچیک و عکس های استاد روی دیوار نیز در پذیرایی هستند.

در یکی از اتاق ها تشک و لحاف استاد به صورت پهن شده قرار دارد و سماور و قوری را در کنارش گذاشته اند. در این اتاق هم میتوانید عکس های استادو دست نوشته هایش را روی دیوار ببینید.البته ورود به اتاق امکان پذیر نیست و از درب اتاق باید آثار را مشاهده کنید.

 معماری زیرزمین

زیرزمین خانه استاد شهریار دارای سه اتاق است که یکی از آن ها را برای نشستن مهمانان و گردشگران آماده کرده اند و میتوانید دقایقی را در آن جا بگذرانید و کمی استراحت کنید. یکی از اتاق ها را اتاق سمعی بصری نامیده اند و در اتاق دیگر عکس های استاد شهریار را قرار داده اند.

چه اشیایی در موزه خانه استاد شهریار قرار دارد؟

استاد شهریار شاعری معروف و خوش آوازه در سراسر دنیا بود. به طوری که بعد از مرگش، سازمان میراث فرهنگی اعلامیه ای منتشر کرد تا اگر کسی یادگاری از استاد دارد به موزه اهدا کند، تمام مردم دست خط و یادبود و کتاب و هر یادگاری داشتند اهدا کردند.

عکس ها و نقاشی ها : عکس های مختلفی از استاد شهریار بر دیوارهای قسمت های مختلف خانه دیده میشود. عکس هایی از ایشان در سن جوانی با دوستان و بزرگانی که رفت و آمد داشتند، عکس هایی از خودشان، عکس خانوادگی و عکسی با فرزند اولشان، همچنین در سن میانسالی و پیری عکس هایی از استاد وجود دارد که همگی در موزه قاب شده اند.

دست نوشته ها، خطاطی ها و کتاب ها: استاد شهریار علاوه بر هنر شاعری، از استعداد خطاطی هم برخوردار بودند و در جای جای خانه میتوانید خطاطی های نستعلیق و شعرهای دستنویس استاد را مشاهده کنید. همچنین دفترهای شعر استاد شهریار در موزه قرار دارند.

قرآن نسخه خطی : مهارت خطاطی استاد شهریار با قرآنی که به دست ایشان کتابت شده کاملا قابل اثبات است. قرآن دستنویس ایشان را در موزه خانه استاد شهریار نگهداری میکنند.

سه تار استاد شهریار : شهریار استاد نوازندگی سه تار بوده، نواختن سه تار با روحیه ی غمگین و شعرهای پرسوز استاد هماهنگی دارد. سه تار خود استاد شهریار را در یکی از اتاق ها میتوانید بازدید کنید.

وسایل شخصی استاد شهریار : وسایلی مثل لباس هایش، ظرف ها و وسایل آشپزخانه نظیر گاز و یخچال، کتری و قوری، لحاف و تشک، کفش و کیف، ابزارهای نوشتن استاد شامل قلم ها و مرکب و خلاصه هرچیزی از ایشان به جا مانده است توسط خانواده به موزه اهدا شده و قابل بازدید است.

وسایل اهدایی به موزه خانه استاد شهریار : استاد شهریار آنقدر برای مردم محترم بود و شعرهایش برای تمام کشورهای آذری و غیر آذری زبان محترم بود که پس از اعلامیه، گروه هایی از خارج از کشور هدایایی ارزشمند را به موزه اهدا کردند. مثل گروه موسیقی آذربایجانی از باکو که کمانچه ای عتیقه و اصل به موزه داد و شاعرانی دیگر از جمله شاعر زنجانی که بشقاب عتیقه ای را فرستاد.

ساعت چپ گرد : یکی از دوستان خانوادگی استاد شهریار به نام ایرج نوبهار، از گذشته استاد شهریار اطلاع داشت و ساعتی چپ گرد برایش طراحی کرد و روی ساعت یکی از شعرهایش را نوشت :

کاش می‌گردید چرخ روزگار    این چنین برعکس می‌شد در مدار
حی و حاضر می‌شدند ارباب عشق    در چنین محفل غزل خوان شهریار

ویژگی این ساعت، چرخیدن آن به سمت عقب است که نشان از تمایل شهریار به برگشتن به دورانی را دارد که عشق قدیمی اش کنارش بود. همچنین آلبوم ها و یادبود های زیادی از سمت مردم کشور به موزه شهریار اهدا شده که شامل دستنوشته هایی که استاد هدیه داده اند و کتاب ها میشود و در موزه قرار دارد.

مجسمه ها و تندیس استاد شهریار و بزرگان : در زیرزمین خانه تندیس استاد شهریار و در موزه ی خانه تندیس بزرگان هم دوره با استاد شهریار را در کنار ظروف سفالی میتوانید پیدا کنید. همچنین در حیاط خانه مجسمه ی بزرگی از استاد شهریار را قرار داده اند.

مجسمه هایپررئال استاد شهریار : اخیرا گروهی هنرمند در ایران مجسمه ی هایپررئال استاد شهریار را ساخته اند و پس از بررسی و تایید نهایی آن را در خانه استاد شهریار نصب کردند. وقتی وارد میشوید حس میکنید استاد شهریار روی مبل خانه منتظر شماست و حس بهتری از بازدید دریافت میکنید.

جاهای دیدنی اطراف خانه استاد شهریار

خانه استاد شهریار در محله قدیمی مقصودیه قرار گرفته، پس وقتی به دیدن خانه میروید بهتر است با یک تیر چند نشان بزنید و در این محله کمی بگردید و دیگر بناها و خانه های تاریخی را بازدید کنید. ما در اینجا لیستی از جاهای دیدنی اطراف خانه استاد شهریار را تهیه کردیم و برای پیدا کردن آدرس دقیق این مکان های میتوانید از مقاله جاهای دیدنی تبریز استفاده کنید.

خانه های تاریخی نظیر خانه گنجه ای زاده و خانه علی موسیو در نزدیکی خانه استاد شهریار قرار گرفته اند. ارگ علیشاه بنای به جا مانده از دوران قاجار که در شب با نورپردازی که دارد میتواند محل خوبی برای عکاسی هم باشد و در فاصله یک کیلومتری از خانه قرار دارد. همچنین اگر علاقمند به بازدید از بناهای مذهبی هستید مسجد کبود در آن نزدیکی است.

هتل و رستوران های نزدیک به خانه استاد شهریار

هتل اهراب با فاصله 1.6 کیلومتری و هتل سینا با فاصله 1.7 کیلومتری از هتل های باکیفیت در اطراف خانه استاد شهریار هستند.

حتما بعد از گشت و گذار در محله مقصودیه نیاز به تجدید انرژی خواهید داشت. ما به شما رستوران های زیر را پیشنهاد میکنیم :

• رستوران سالار ارک تبریز با فاصله 1 کیلومتر
• رستوران مظفری با فاصله 1 کیلومتر
• رستوران حاتم با فاصله 1.1 کیلومتر
• حاج مهدی چلوپز با 1.3 کیلومتر فاصله

ساعت بازدید از خانه استاد شهریار

برای بازدید از خانه استاد شهریار میتوانید شنبه تا پنج شنبه از ساعت 8 صبح تا 8 شب مراجعه کنید اما در تعطیلی های رسمی حتما قبل از رفتن تماس بگیرید و از باز بودن مجموعه اطمینان حاصل کنید.

مسیرهای دسترسی به خانه استاد شهریار

برای رسیدن به خانه استاد شهریار در خیابان مقصودیه، میتوانید از خط BRT شهید بهشتی استفاده کنید و در ایستگاه BRT شریعتی که تنها 15 دقیقه پیاده با خانه فاصله دارد پیاده شوید. همچنین خطوط مترو و اتوبوس هم در همان نزدیکی ایستگاه دارند و به راحتی میتوانید با کمترین هزینه خود را به خانه استاد شهریار برسانید.

همچنین اگر با خودروی شخصی به بازدید از خانه میروید، باید از پارکینگ ارک در خیابان والمان، ارک استفاده کنید و با 15 دقیقه پیاده روی به خانه برسید.پارکینگ لاله زار در خیابان طالقانی هم 10 دقیقه با موزه استاد شهریار فاصله دارد و با پرداخت هزینه ای اندک میتوانید تا ساعت ها ماشین خود را در آن پارک کرده و به گشت و گذار بپردازید.

استاد شهریار کیست؟

محمد حسین بهجت تبریزی که همه او را به نام شهریار میشناسیم، شاعر تبریزی که در سال 1285 در تبریز متولد شد. درست در زمان شدت گرفتن نهضت مشروطه بود و چون پدرش از فعالان مشروطه بود او و خانواده را به روستای اجدادی اش، خشکناب، فرستاد و شهریار برای مدتی در دل طبیعت بکر شمال شرق کشور زندگی کرد. تا مقطع سیکل را در تبریز خواند و در سال 1300 به تهران مهاجرت کرد و سه سال در مدرسه دارالفنون درس خواند. برای مقطع بعد شهریار در سال 1303 به دانشکده پزشکی تهران رفت.

درست همان جا بود که بعد از چند ترم درس خواندن روزی عاشق دختری به نام ثریا شد و زندگی اش را زیر و رو کرد! البته میگویند شهریار ثریا را اولین بار در یکی از بازارچه های قدیمی تهران دید و یک دل نه صد دل عاشقش شد. البته عشقش دوامی نداشت. آن ها مدتی نامزد بودند که با مخالفت خانواده ثریا، او را به عقد مردی از دربار به نام چراغ‌علی سالار حشمت درآوردند و عشق ثریا به شهریار همینجا به پایان رسید. اما از سمت شهریار این عشق هیچ پایانی نداشت.

استاد شهریار تحصیلش را به پایان رساند؟

 شهریار بعد از آن تحصیل را در ماه های پایانی رها کرد (البته منابعی میگویند تحصیل را در مقطع دکترا به اتمام رساند) و به شعر و شاعری روی آورد. او ثریا را در شعرهایش پری میخواند و غم و دلتنگی اش را با سرودن التیام میداد. البته مظمون شعرهای شهریار تنها عاشقانه نیست. شهریار به زبان ترکی زیباترین منظومه آذربایجان به نام “حیدر بابایه سلام” را در توصیف روستای کودکی و زندگی در آن روستا خلق کرد و به همین خاطر شهرت خاصی بین آذری زبان های کل دنیا دارد و هنوزم که هنوز است شعرهای او جور دیگری آذربایجان را توصیف میکنند.

شعرهای معروف استاد شهریار

اولین دفتر شعر شهریار در سال 1310 با مقدمه ملک الشعرای بهار، سعید نفیسی و پژمان بختیاری منتشر شد و بعد از آن شعرهای دیگرش را سرود و چاپ کرد. شهریار عاشق زادگاهش و ایران بود و برای نشان دادن ارادتش شعرهای زیادی را درمورد کشور و محل زندگی اش سرود. حتی شعری برای جمهوری اسلامی سروده است. از شعرهای عاشقانه شهریار میتوان به شعر “حالا چرا” اشاره کرد که ما به نام ” آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا  بی وفا حالا که من افتاده ام از پا چرا ” آن را میشناسیم اشاره کرد.

شهریار چند سال پس از ازدواج ثریا  در یکی از سال ها و روز 13 فروردین ثریا را به همراه همسر و نوازدی در بغل میبیند و انگار تمام جانش میرود، سپس برای آن دیدار شعر ” یار و همسر نگرفتم که گرو بود سرم   تو شدی مادر و من با همه پیری پسرم ” را میسراید و غم عشقش را با شکایت بیان میکند.

شهریار ارادت خاصی به امام علی (ع) داشت و شعر “علی ای همای رحمت” را در وصف ایشان سروده. بعد از او شاعران دیگر هم شعرهایی بر همین وزن سرودند. همچنین اشعار اجتماعی دیگر که در توصیف شرایط اجتماعی و اعتراض و شکایت به آن سروده شده نام “هذیان دل، افسانه شب، ای وای مادرم” به چشم میخورد.در دیوان چهار جلدی که به زبان فارسی سروده شده میتوانید مجموع اشعار شهریار را بخوانید.

چیزهایی که از استاد شهریار نمیدانستید

کمتر کسی میداند که استاد شهریار به جز تحصیلات پزشکی تا مقطع دکترا و سرودن شعر، مهارت های هنری دیگری هم داشته. استاد شهریار خوش نویس بوده اند و همچنین ایشان یکی از استادان نواختن سه تار در دوران خود بوده اند.

استاد شهریار ازدواج کرد؟

شاید فکر کنید شهریار بعد از شکست عاطفی دیگر فرصت ازدواج نداشت و داستان همین جا تمام شد. اما داستان جور دیگری پیش رفت. شهریار در سن 47 سالگی و بعد از 20 سال انتظار کشیدن برای عشق اولش، نهایتا با نوه ی عمه اش که دختری 23 ساله بود ازدواج کرد و حاصلش سه فرزند بود. البته شهریار تا پایان عمر برای ثریا شعر گفت و از این کار دست نکشید.

سرانجام شهریار در سال 1367 بعد از یک دوره بیماری سخت از دنیا رفت و طبق وصیتش او را در مقبره الشعرای تبریز به خاک سپردند و روز 27 شهریور را به احترام او، روز شعر و ادب فارسی نامیدند.