خانه های تاریخی تبریز

خانه های تاریخی تبریز که موزه شدند

خانه های تاریخی که به موزه تبدیل شده اند، خانه اردوبای، خانه امیر نظام گروسی، سلماسی، ختایی(خانه هنرمندان) و شربت زاده می باشند.

 خانه تاریخی اردوبادی موزه اسناد آذربایجان

 این خانه ی اعیانی به مساحت حدودی 1600 متر مربع و در 3 طبقه بنا شده است، اولین مالک خانه موسی بیگ بوده که بخشی از خانه را جهت مداوا بیماران استفاده می کرده، اما با شروع جنگ جهانی دوم اردوبای موقتا به کنسولگری عراق تبدیل شد. پس از جنگ و اشغال خانه توسط شوروی، توسط پزشکی به نام اردوبای خریداری شد. اردوبای خانه را تبدیل به آسایشگاه روانی کرد. در دهه پنجاه به چاپخانه و پس از آن تا امروز به سازمان اسناد و کتابخانه ملی تغییر یافت.

معماری خانه ترکیبی از آجر و سنگ هایی نظیر تراکیت بوده و بیشتر ویژگی های خانه های تاریخی دوران قاجار را در خود دارد. این خانه میزبان اسناد ملی شمال غرب ایران است. اما علت جذابیت این بنای منحصر بفرد معماری آن بوده به گونه ای که پنجره های قوس دار و چوبی ساختمان، تلفیق زیبای آجر و سنگ این خانه و همچنین درختان موجود در اردوبای مانند گردو، توت و هلو صفایی خاص به این خانه بخشیده، و ترکیب تمامی این موارد با یکدیگر باعث شده که  آن را به مکان فوق العاده  برای عکاسان و گردشگران تبدیل کند. از این خانه نمی توان در تمام روز های سال بازدید نمود و فقط در زمان هایی که از قبل اعلام می شود، می توان برای بازدید از این مکان رفت.ورودی خانه اردوبای رایگان می باشد.

راه دسترسی : کافیست از طریق مترو خط 1 در ایستگاه میدان ساعت پیدا شده و مسیر 3 دقیقه ای به سمت خیابان ارتش جنوبی برویم، روبروی شهرداری خانه اردوبای را خواهید دید.

خانه تاریخی امیر نظام گروسی (موزه ی قاجار)

موزه ی قاجار شهر تبریز، در واقع خانه ی امیر نظام گروسی است، قدمت این ساختمان به زمان قاجار بازگشته و امروزه یکی از مقاصد گردشگری محبوب  این شهر می باشد. خانه ی کنونی در واقع بخشی  از خانه ی اصلی بوده که بعلت گذر زمان تخریب گردیده است.  خانه گروسی دارای دو طبقه، زیربنای 1500 متر و مساحت زمین 3000 متر هست. همچنین این خانه دارای دو قسمت درونی و اندرونی به سبک آن دوران می باشد. در کنار درب ورودی خانه امیر نظام شجره نامه ای از قاجار و بخشی از تاریخ ایل قاجار بصورت کتیبه قرار داده شده است.در سال 1385 این خانه تبدیل به موزه قاجار گردید.برای این خانه امکانات رفاهی مانند: پارکینگ، بوفه و اقامت‌گاه برای رفاه گردشگران در نظر گرفته شده است. ساعت بازدید خانه گروسی 9 الی 17:30 بوده و دارای ورودی می باشد.

در طبقه اول  تالار های سکه، بافته، چینی، آبگینه، فلزات، موسیقی و خاتم بوده و  در طبق دوم اشیا مربوط به دوره قاجار در آن قرار دارد. دو طبقه خانه بوسیله پلکان فلزی به یکدیگر متصل می شوند.

این خانه در منطقه ششکلان، خیابان شهریار و جنب مقبره الشعرای تبریز قرار دارد. جهت دسترسی به خانه امیرنظام از طریق وسایل حمل و نقل عمومی، سوار یکی از خطوط اتوبوس عبوری 116، 118 و 125 شده و در ایستگاه مقبره الشعرا پیاده شوید. فاصله ی 2 دقیقه ای تا این خانه را پیاده روی نمائید.

خانه سلماسی موزه سنجش

سلماسی از قدیمی ترین خانه های تبریز بوده که ساخت آن در اوایل دوران قاجار صورت گرفته است. سلماسی اولین موزه تخصصی سنجش ایران است که در آن انواع وسایل و ادوات اندازه گیری یافت می شود. که برای علاقه مندان به این موضوع می تواند جذاب باشد. ساختمان این موزه دارای 2 طبقه بوده که در هر طبقه ابزار خاصی قرار گرفته است.

این خانه در فاصله ی 3 دقیقه از ایستگاه مترو میدان ساعت قرار گرفته است. و جهت دسترسی خودرویی کافیست از بلوار امام خمینی به سمت فرشته رفته و سپس خود را به این خانه برسانید.  همچنین خانه سلماسی دارای ورودی بوده و ساعت بازدید از آن نیز 9 الی 14:30 می باشد.

مدت زمان بازدید از این محل بین 1 الی 2 ساعت می باشد.

خانه ختایی (خانه هنرمندان تبریز)

قدمت خانه ختایی به دوران صوفی و قاجاریه می رسد. خانه علاوه بر حیاط بیرونی، دارای حیاطی اندرونی با باغچه ای زیبا در داخل آن می باشد. اندرونی از طریق زیر زمین به خارج خانه متصل می شود. از دیگر قسمت های این خانه می توان به اتاقک‌های انباری، آب‌انبار، تنور، دهلیز و حوض در زیرزمین خانه اشاره کرد.  این خانه هم اکنون میزبان موزه کاریکاتور و موزه استاد بهتونی است.

ورودی آن رایگان و ساعت کاری آن همه روزه به جز ایام تعطیل 8 الی 14 می باشد

جهت دسترسی با مترو کافیست در ایستگاه مترو سهند خط 1  پیاده شده و فاصله ی 720 متری را تا خانه هنرمندان از طریق تاکسی و یا پیاده طی نمائید.

خانه شربت‌زاده موزه سفال

این خانه علاوه بر داشتن موزه سفال درون خود، آموزشگاه های سفالگری نیز دارد که گردشگران را بصورت زنده با این هنر تاریخی آشنا می کند. تاریخ این خانه به دوره ی قاجار باز می گردد. از خانه ی سفال تبریز به عنوان خانه شربت زاده و خانه صرافلار نیز یاد می شود. زیرا مالک اولیه خانه، صرافلار بوده و خانه شربت زاده در خیابان شمس تبریزی، کوچه ی شهید نوروزی واقع شده است. ساعت بازدید 9:30 الی 16:30 می باشد.

مدت زمان لازم برای بازدید از این خانه بین 1 الی 2 ساعت می باشد. این خانه دارای ورودی رایگان می باشد.

مسیر دسترسی: جهت مراجعه به این خانه کافیست سوار خط 116 شده و در ایستگاه گرو پیاده شده و مسیر 2 دقیقه ای را تا این خانه پیاده روی نمائید. از بلوار ثقه الاسلام به سمت دکتر معدل 2 رفته و پس از آن به خانه شربت زاده بروید.

خانه های تاریخی تبریز که تبدیل به دانشگاه شده اند

در ادامه به بررسی خانه هایی که اکنون به عنوان دانشگاه یا بخشی از آن مورد استفاده قرار گرفته اند بررسی می کنیم.

بهنام خانه ای تاریخی که به دانشگاه معماری شد

خانه ی بهنام یا خانه گنجه ای هم دوران زمان حکومت زندیه می باشد. این خانه برای اقامت افراد مهم آن دوره ساخته شده و بخش های مختلف خانه را دو حیاط اندورنی و بیرونی، ساختمان اصلی(ساختمان قشلاقی)، ساختمان کوچک(ساختمان ییلاقی) و هشتی تشکیل می دهد.خانه بهنام در میدان ساعت، محله مقصودیه قرار دارد. از جمله ی جذابیت های این خانه می توان به ظرافت اروسی‌ها، آیینه کاری، مقرنس کاری، گچ‌بری سقف ایوان، تنوع کاربندی‌های آجری و روف‌بندی اتاق‌ها نام برد.

اکنون خانه بهنام، جهت بخش اداری دانشگاه هنر اسلامی تبریز مورد استفاده قرار گرفته است.همچنین این خانه دارای هزینه  ی ورودی بوده و بعلت فعالیت های دانشگاه، امکان بازدید تنها در ساعات 10 الی 14 روز های تعطیل می باشد.

مسیر دسترسی : جهت دسترسی با مترو کافیست در ایستگاه میدان ساعت خط 1  پیاده شده و ادامه مسیر 4 دقیقه ای تا دانشگاه معماری را پیاده روی نمائید. برای مراجعه با خودرو کافیست از میدان ساعت به سمت مقصودیه و سپس به خیابان مصلی بروید.

خانه تاریخی قدکی تبریز دانشکده معماری

 از این خانه تحت عنوان خانه بهنام، بهنام گنجه ای و قدکی یاد می شود. و تاریخ ساخت آن به اویل دوران قاجاریه باز می گردد. این خانه بعلت داشتن پنجره های ارسی و شیشه های رنگی، نقاشی های تزئین شده و نمای آجری خانه مورد توجه بازدید کنندگان قرار گرفته است. این خانه بخشی از مدرسه معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز است. ساعت بازدید ساعت 10 الی 14 روزهای غیر تعطیل می باشد. و این خانه دارای هزینه ورودی می باشد.

آدرس : این خانه در میدان ساعت و محله ی مقصودیه قرار دارد.

مسیر دسترسی: جهت دسترسی به این مکان کافیست سوار مترو خط 1 ایستگاه میدان ساعت شده و فاصله ی 7 دقیقه ای تا این خانه را بصورت پیاده طی نمائید.

خانه های تاریخی تبریز که برای نمایشگاه استفاده می شود

در ادامه به بررسی خانه های تاریخی که برای نمایشگاه ها مورد استفاده قرار گرفته بودند می پردازیم.

خانه  تاریخی پروین اعتصامی: خانه پروین اعتصامی به مساحت  1300 متر که حیاط آن 930 متر بوده و محل برگزاری نمایشگاه های اداره کل میراث فرهنگی تبریز است. این محل برای گردشگران کمتر شناخته شده می باشد. پروین اعتصامی از شاعران بزرگ و نامور ادب فارسی بوده که بازدید از محل تولد و رشد وی خالی از لطف نیست.

ساعات بازدید این بنا 9 الی 17 و دارای ورودی می باشد.  همچنین اگر در زمان برگزاری نمایشگاه مراجعه نمایید هزینه بلیط شما کاهش خواهد یافت.

این خانه در خیابان عباسی تبریز و کوچه ساوجبلاغی قرار دارد.

دسترسی : جهت مراجعه به خانه پروین اعتصامی کافیست از خطوطی که به  پایانه خاقانی منتهی می شوند استفاده کرده و پس از پیاده شدن در پایانه مسیر 3 دقیقه ای تا خانه را پیاده روی نمائید.

سایر خانه های تبریز

خانه های زیر کاربری خود را حفظ کرده و هنوز جهت موزه و یا دانشگاه از آنها استفاده نشده است.

خانه تاریخی حیدرزاده تبریز:حیدر زاده از تاجران برجسته دوره ی قاجار  و چهره های مهم مشروطیت می باشد. خانه حیدرزاده پشت ساختمان شهرداری و در کوچه مقصودیه است. این خانه مساحتی 900 متری دارد. حیدرازاده علاوه بر داشتن حیاط های درونی و اندرونی که مشخصه ی خانه های آن دوران بوده، وجود پنجره های چوبی، پرکار و رنگارنگ آن باعث تمایز این بنا با سایر خانه ها می باشد. بازدید از این خانه فقط در روزهای غیر تعطیل و ساعات اداری امکان پذیر خواهد بود. همچنین بازدید این خانه رایگان بوده و نیازی به پرداخت هزینه ورودی ندارید.

جهت دسترسی به این خانه می توانید در ایستگاه خط 1 میدان ساعت پیاده شده و فاصله ی 4 دقیقه تا این خانه را پیاده روی نمائید. همچنین می توانید از بلوار امام خمینی به مقصودیه، کوچه حیدرزاده و در انتها به این خانه مراجعه نمائید. 

خانه ستارخان

این خانه محل سکونت ستارخان از بزرگان و مبارزان دوره مشروطیت بوده است. خانه ستارخان در سال 1289 توسط ارتش روس به توپ بسته شده و بطور کلی نابود شد. اما پس از آن بازسازی گردید. ستارخان هزینه ورودی نداشته و رایگان است. این خانه در کوچه ستارخان غربی و کاشی 21 قراردارد.

جهت دسترسی به این خانه با حمل و نقل عمومی کافیست خود را با خط 120 به میدان شهدا رسانده و پس از آن فاصله ی 3 دقیقه ای تا این خانه را پیاده روی نمائید.

مدت زمان پیشنهادی برای بازدید از این خانه 1 الی 2 ساعت می باشد.

خانه تاریخی سلطان‌القرائی تبریز

خانه سلطان القرائی از قدیمی ترین خانه های تبریز بوده است. این خانه دارای دوطبقه و یک زیر زمین می باشد. پنجره های خانه ارسی و دارای شیشه های رنگارنگ می باشد که آن را تبدیل به یک مکان زیبا برای علاقه مندان به عکاسی کرده است.

خانه سلطان القرائی در خیابان مفتح، بن بست کوزه گر قرار دارد. جهت دسترسی به این مکان با وسایل حمل و نقل عمومی کافیست سوار  اتوبوس 116 شده و در ایستگاه امیرخیزی پیاده شده و فاصله ی 3 دقیقه ای تا این محل را پیاده روی نمائید. همچنین برای رسیدن به این خانه از طریق خودرو می توانید از سه راه توکلی به این مکان دسترسی داشته باشید.

مدت زمان لازم برای بازدید این خانه 1 الی 2 ساعت می باشد. 

امیدواریم از خواندن این مقاله لذت برده باشید، در صورتیکه تجربه ی سفر به یکی از این خانه ها را داشته و یا خانه ای را می شناسید که در این لیست نیامده اعلام بفرمایید.