مسجد ایا صوفیه

تاریخچه مسجد ایا صوفیه

ایا صوفیه بنای مذهبی معروف ترکیه متعلق به دوره بیزانس است که قرن های متمادی قدمت دارد. این بنا به سبک معماری رومیان طراحی شده و هنر معماران و ریاضیادانان آن دوره را به نمایش درآورده است. این عبادتگاه زیبا حوادث طبیعی و غیرطبیعی بسیاری را پشت سر گذاشته و در تمام این سال ها شکوه و عظمت خود را حفظ نموده است. امروزه مسجد آیا صوفیه استانبول از حیث معماری و زیبا شناختی تحسین همگان را در سراسر جهان به پا داشته است. این مسجد در سال های اخیر تبدیل به نمادی از تاریخ عظیم کشور ترکیه گردیده و توجهات گردشگران را به سوی خود جلب نموده است.

بنای مسجد در گذشته

بنای ایاصوفیه ابتدای امر در قالب کلیسایی برای مسیحیان ساخته شد. مردم در آن زمان به کلیسای ایا صوفیه می رفتند و مراسامات دینی خود را به جا می آوردند. پس از گذشت 900 سال و با روی کار آمدن دولت عثمانی تغییر کاربری داده و تبدیل به مسجد گردید. ساختمان ایا صوفیه در این دوران دچار تغییرات فراوانی شد. هر یک از پادشان عثمانی بخش های جدیدی به بنای اصلی اضافه نمودند. به طوری که امروزه آثار بسیاری از دوران عثمانی در جای جای مسجد به چشم می خورد. اما سرگذشت این عبادتگاه در سال های بعد مجدد دستخوش تغییر شد.

زمان آتاتورک و هم راستا با تشکیل دولت جمهوری ترکیه ایا صوفیه باقی مانده عمر خود را در قالب موزه گذرانیده است. در طول این زمان تزئینات داخلی مسجد تغییر یافت تا فضای آن شبیه به موزه گردد. یکی از این تغییرات جمع شدن فرش ها از روی موزائیک های کف بود که در پی آن نمای زیبا و هیجان انگیز موزائیک های کفپوش به نمایش درآمد.

بنای امروزی مسجد

در حال حاضر بنای موزه ی ایاصوفیه به دستور رئیس جمهور وقت ترکیه، در سال 2020 برای بار دوم به مسجد تبدیل شده است. در همین سال نماز جمعه مسلمانان پس از گذشت 86 سال مجددا در مسجد آیا صوفیه استانبول برگزار گردید. این تصمیم از سوی کلیسای ارتدکس روسیه و همچنین یونانیان مورد اعتراض واقع شد. آن ها معتقد بودند این بنا از ابتدا کلیسا بوده و تغییر کاربری آن به مسجد توهین به جامعه مسیحیان بوده و منجر به جریحه دار نمودن احساسات آنان می گردد.

سرگذشت مسجد ایاصوفیه

بنای ایا صوفیه در طول سال های متمادی دستخوش اتفاقات بسیاری بوده است که در اثر آن ها ساختمان کلیسا سه بار از نو ساخته شد. کلیسای اول در زمان امپراطوری کنستانتین کبیر ساخته شد. اما در سال 404 میلادی شورشی عظیم میان مردم به وقع پیوست که در ادامه منجر به سوزانده شدن بنای کلیسا گردید. امروزه هیچ اثری از این ساختمان باقی نمانده است.

کلیسای دوم به دستور تئودئوس دوم مجدد در محل بنای قبلی ساخته شد. در این زمان تغییرات بسیاری در ساختمان اصلی رخ داد و 5 محراب به آن اضافه گردید. عمر این بنا اندکی بیش از 100 سال به طول انجامید و در شورشی دیگر به نام شورش نیکا (Nika)، کلیسای دوم نیز نابود گردید.

ساخت کلیسای فعلی که سومین کلیسای ساخته شده در محل ایاصوفیه می باشد؛ تنها چند روز پس از نابودی بنای قبلی در فوریه سال 532 میلادی به فرمان ژوستینین یکم آغاز گردید. در طول سال های اخیر این بنا دچار تغییرات قابل توجهی نگردیده و تنها بخش هایی از آن به دست متخصصان مرمت شده است تا آثار فرسودگی در طی زمان از چهره آن رخت بربندد.

معماری و طراحی داخلی مسجد

طراحی داخلی موزه ی ایاصوفیه همواره مورد توجه معماران جهان بوده است. این بنا دارای گنبدی بزرگ، مجهز به 40 پنجره است که تابش نور آن ها به داخل ساختمان روشنایی دلپذیری فراهم می آورد. گنبد اصلی قطری معادل 31 متر و ارتفاع آن در حدود 55 متر است. سازندگان این بنا به منظور القای حس نزدیکی به خدا و معلق بودن گنبد، ارتفاعی بلند برای آن در نظر گرفته اند. تزئینات داخلی دیوار ها و کفپوش بنا با بهره گیری از سنگ های مرمر چند رنگ چشم هر بیننده ای را نوازش می کند.

این سنگ های مرمر اغلب در رنگ های سبز و سفید به همراه سنگ هایی از جنس آذرین و بنفش رنگ مورد استفاده قرار گرفته اند که در کنار موزائیک های طلایی جلوه ای بی نظیر پدید آورده است. به طوری که گردشگران را از سراسر دنیا به نزد خود فرا می خوانند تا زیبایی های این ساختمان مذهبی را به چشم ببینند.

این مسجد دارای 4 منار در اطراف گنبد اصلی است که هنگام ساخت سه تای آن ها از سنگ مرمر سفید استفاده شده است. درنمای منار چهارم اما آجرهای قرمز به کار رفته است. این منارها دارای طول عمر متفاوتی بوده و هر یک به دست یکی از پادشان ترکیه به بنای اصلی اضافه شده است.

آدرس مسجد ایا صوفیه

مسجد ایا صوفیه استانبول در منطقه اروپایی این شهر واقع شده است. برای دیدن این مکان تاریخی و مذهبی زیبا لازم است به منطقه سلطان احمد رفته و در میدان ایا صوفیه، حوالی کاخ توپکاپی آن را خواهید یافت.

محله سلطان احمد یکی از محله های قدیمی استانبول است که از دوران قسطنطنیه به جا مانده است. این منطقه دارای مکان های تاریخی و گردشگری متعددی است که یکی از آن ها موزه ی ایا صوفیه است. از این جهت گردشگران با رفتن به این محله می توانند از جاذبه های دیگر استانبول واقع در سلطان احمد نیز دیدن نمایند.

قیمت بلیط بازدید از مسجد ایاصوفیه استانبول

بازدید از این مسجد برای افراد بالای 12 سال نیازمند تهیه بلیط می باشد و نوجوانان زیر 12 سال به صورت رایگان امکان دیدن زیبایی های موزه ی ایاصوفیه را خواهند داشت. قابل ذکر است دیدن حرم ایاصوفیه تنها برای کودکان زیر 6 سال رایگان بوده و سایر افراد برای بازدید از آن باید هزینه بلیط را پرداخت نمایند. قیمت بلیط ورودی به مسجد 40 لیر ترکیه است.

نکته ای که به هنگام بازدید از ایا صوفیه باید در نظر داشته باشید؛ تهیه بلیط پیش از ساعت 16 می باشد. زیرا پس از این زمان باجه فروش بلیط خدمات دهی نمی کند.

ساعت کاری مسجد ایاصوفیه استانبول

زمان بازدید از ایا صوفیه استانبول با توجه به تغییر فصول سال، متغیر است. در فصل های بهار و تابستان ساعات کاری مسجد در بازه 9 صبح تا 7 بعد از ظهر می باشد اما در فصل های پاییز و زمستان به علت سریع تر فرا رسیدن شب امکان دیدن مسجد آیاصوفیه در ساعات 9 صبح تا 5 بعد از ظهر فراهم می باشد. در نظر داشته باشید این مسجد تمام روزهای هفته به جز دوشنبه ها به بازدیدکنندگان خدمات ارائه می دهد اما در روزهای دوشنبه تعطیل است.

چگونه با مترو به مسجد ایاصوفیه برویم؟

برای دیدن جاهای گردشگری در استانبول می توان از سرویس حمل و نقل عمومی استفاده نمود. گسترش سیستم حمل و نقل عمومی اعم از اتوبوس، مترو و تراموا در سطح شهر سهولت در دسترسی به مکان های مختلف را فراهم آورده است. بازدید از مسجد ایا صوفیه استانبول نیز به همین منوال بوده و وجود ایستگاه های متعدد در منطقه سلطان احمد رفت و آمد مسافران را تسهیل نموده است. ضمن این که با ورود به محله سلطان احمد می توانید از سایر مکان های دیدنی این منطقه همچون کاخ توپکایی، مسجد آبی و ... نیز دیدن نمایید.

پوشش مناسب برای بازدید 

همانطور که پیش تر ذکر کردیم ایا صوفیه مکانی مذهبی است که در سال های اخیر تبدیل به مسجد مسلمانان شده است. از این جهت برای ورود به آن نیاز است پوششی مناسب اعتقادات مسلمانان بر تن داشته باشید.

بازدید از ایا صوفیه برای آقایان نیازمند استفاده از لباسی آستین دار و شلوار بلند می باشد و خانم ها نیز لازم است از تیشرت های آستین بلند و شلوار استفاده نمایند. ضمن این که توصیه می شود به جهت احترام به اعتقادات مسلمانان در این مکان از پوششی برای موهای خود کمک بگیرند.